Zgodnie z ustawą o ekonomii społecznej z dnia 5 sierpnia 2022 r. podmioty ekonomii społecznej mogą ubiegać się o status przedsiębiorstwa społecznego. Na dzień 11 lipca 2023 r., w Małopolsce funkcjonowało 20 podmiotów posiadających status przedsiębiorstwa społecznego. Baza przedsiębiorstw społecznych dostępna jest na stronie Rejestry jednostek pomocy społecznej, prowadzonej przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. 

Poniżej znajdują się podstawowe informacje związane z uzyskaniem statusu PS.

Zasady przyznawania statusu

Tryb:

• na wniosek,
• postępowanie administracyjne (KPA) – decyzja wojewody właściwego ze względu na siedzibę wnioskodawcy – art. 12 ust. 1 (organem wyższego stopnia - Minister Rodziny i Polityki Społecznej).

Wzór wniosku nie jest określony rozporządzeniem. Przepisy regulują co ma się znaleźć we wniosku:

• nazwa i forma prawna,
• adres siedziby i miejsce prowadzenia działalności,
• NIP, REGON, KRS/inna ewidencja,
• określenie celu działalności (reintegracyjna, usługowa),
• przedmiot działalności dominującej,
• inne dokumenty potwierdzające spełnianie przesłanek (np. statut, umowa spółki, uchwały, regulaminy).

Podmioty uprawnione do składania wniosku o status PS:

• spółdzielnia socjalna,
• spółdzielnia pracy,
• spółdzielnie produkcji rolnej tj. rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną. Do katalogu tego nie wchodzą spółdzielnie kółek rolniczych (usług rolniczych)
• organizacja pozarządowa (w tym fundacje, stowarzyszenia),
• kościelna osoba prawna,
• spółki non-profit (akcyjne i z o.o.),
• klub sportowy,
• jednostka tworząca Centrum Integracji Społecznej, Klub Integracji Społecznej, Warsztat Terapii Zajęciowej, Zakład Aktywności Zawodowej.

Warunki uzyskania statusu wynikające z ustawy o ekonomii społecznej:

• prowadzenie działalności: odpłatnej pożytku publicznego, gospodarczej lub innej działalności odpłatnej – art. 3 ust. 1,
• działanie w celu reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub realizację usług społecznych – art. 4 ust. 1,
• skarb państwa, JST, państwowa lub samorządowa osoba prawna nie posiada kontroli nad podmiotem wnioskującym o status PS – art. 3 ust. 2,
• zatrudnienie co najmniej 3 osób na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę w wymiarze co najmniej 1/2 etatu – art. 5 ust. 1,
• PS działające w celu reintegracyjnym co najmniej 30%  osób zatrudnionych to osoby zagrożone wykluczeniem społecznym wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę w wymiarze co najmniej 1/2 etatu – art. 5 ust. 2,
• organ konsultacyjno-doradczy – art. 7,
• przestrzeganie zasad dotyczących dysponowania majątku przedsiębiorstwa – art. 8,
• zysk albo nadwyżka bilansowa nie mogą być dzielone między pracowników, członków, akcjonariuszy lub udziałowców  – art. 9,

Załączenie do kompletnego wniosku dokumentów potwierdzających spełnianie warunków (w szczególności statut, umowę spółki lub inny dokument o tym charakterze oraz odpowiednie uchwały i regulaminy) – art. 12 ust. 3 (nie dotyczy spółdzielni socjalnych).

Potrzebne informacje:

1. Weryfikację statusu przedsiębiorstwa społecznego przeprowadza Małopolski Urząd Wojewódzki. Szczegółowe informacje oraz dane kontaktowe znajdują się pod linkiem: https://www.malopolska.uw.gov.pl/default.aspx?page=statusu_przedsiebiorstwa_spolecznego
2. Materiały wdrożeniowe do ustawy o ekonomii społecznej opracowane przez Departament Ekonomii Społecznej Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, w celu ułatwienia realizacji przez urzędy wojewódzkie zadań wynikających z przedmiotowej ustawy: https://www.ekonomiaspoleczna.gov.pl/Jak,uzyskac,status,PS,4312.html